Ministarstvo pravde je tokom prošle godine uputilo 42 zamolnice ka 15 inostranih država radi izručenja osuđenih ili osumnjičenih lica, a najveći broj zamolnica je upućen ka Srbiji i Njemačkoj, dok se u isto vrijeme najviše lica potraživalo zbog sumnji za krivična djela stvaranja kriminalne organizacije i u vezi sa trgovinom opojnim drogama.

Ka Srbiji je upućeno deset zamolnica za izručenja, sedam zamolnica ka Njemačkoj, četiri prema Mađarskoj, a po tri zamolnice Grčkoj, Turskoj i Hrvatskoj. Po dvije zamolnice za izručenja osuđenih ili optuženih lica upućene su ka Španiji, Italiji i Austriji, a po jedna Rusiji, Nizozemskoj, Ukrajini, Belgiji, Albaniji i Sloveniji.

To pokazuje dio analize Akcije za socijalnu pravdu (ASP) u vezi sa pritvorima, a u dijelu koji se odnosi na međunarodne pravne pomoći i ekstradicije, što je dio projekta ove nevladine organizacije, koji finansijski podržava Građanska alijansa. Zamolnice je dostavilo Ministarstvo pravde i podaci su zasnovani na onome što je dostavio ovaj državni organ.

Kada je riječ o vrstama krivičnih djela na koja su lica bila osuđena ili je postojala optužba, pa je traženo njihovo izručenje radi potrebe vođenja krivičnog postupka, najviše se odnosi na krivično djelo stvaranje kriminalne organizacije, u odnosu na koje je podnijeto 11 zamolnica (to djelo je obično pratio sticaj sa nekim drugim krivičnim djelom).

Po osnovu krivičnog djela neovlašćena proizvodnja, držanje i stavljanje u promet opojnih droga podnijeto je sedam zamolnica. Po četiri zamolnice podnijete su za teško ubistvo i tešku tjelesnu povredu, po tri za tešku krađu i razbojništvo, po dvije za ubistvo u pokušaju i napad na službeno lice, a po jedna za krivična djela teško djelo protiv bezbjednosti saobraćaja, nasilje u porodici i u porodičnoj zajednici, falsifikovanje novca, nasilničko ponašanje, utaja i za izazivanje nacionalne, rasne i vjerske mržnje.

U odnosu na ukupnu brojku, 21 zamolnica je upućena zbog potrebe vođenja krivičnog postupka protiv lica, kojima su, u najvećem broju postupanjem Specijalnog državnog tužilaštva, stavljana na teret različita krivična djela, dok je takođe 21 zamolnica upućena za izručenje lica, koja su već bila osuđena, ali nijesu dostupna domaćim pravosudnim organima.

Iz dostavljenih zamolnica za 2022. može se vidjeti i da je 40 lica bilo lišeno slobode, ili na osnovu međunarodne potjernice i nalazilo se u ekstradicionom pritvoru, ili je u stranim zemljama protiv njih bio pokrenut krivični postupak zbog drugih djela, ili su već služili zatvorske kazne u tim zemljama.

Samo dva lica nijesu bila lišena slobode, ali je postojalo saznanje da se nalaze u onim zemljama, kojima su upućene zamolnice sa molbom da se liše slobode i izruče.

Najpoznatiji domaći bjegunac, za koji se pretpostavlja da je u Srbiji, jeste nekadašnji istaknuti funkcioner Demokratske partije socijalista Svetozar Marović. Iz zamolnica za prošlu godinu, koje su dostavljene ASP-u, se nijedna ne može povezati sa njegovim slučajem.

ASP je od Ministarstva pravde tražilo i rješenja o određivanju pritvora za strana lica u 2022. godini, ali je ono saopštilo da nije u njihovom faktičkom posjedu, navodeći da od suda dobija spise sa rješenjima o određivanju pritvora, ali je u obavezi da ih vrati u kratkom roku.

Kako Ministarstvo pravde u konkretnom nije navelo pravni osnov po kom ne mora imati svoj primjerak rješenja o ekstradicionom pritvoru, te kako je dostavilo samo obavještenje o konkretnom, to ASP-u daje dovoljno pravnog prostora da podnese žalbu nadležnoj Agenciji za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama zbog povrede pravila postupka i materijalne povrede prava.

Akcija za socijalnu pravdu