Specijalno državno tužilaštvo (SDT) zatražilo je dokumentaciju o kontroverznom poslu rekonstrukcije puta Lubnice Jezerine, sa probijanjem tunela kroz Bjelasicu, čiji završetak već kasni dvije i po godine, a cijena posla je sa ugovorenih 34,6 miliona narasla za još najmanje 20 miliona i izvjesno je da će biti još i veća, pokazuju saznanja Akcije za socijalnu pravdu (ASP).

Napominjemo da je ta cijena bez PDV-a, kojeg se država odrekla, a posao je dodijeljen sarajevskoj firmi „Euro asfalt“, sa kojom je tadašnji ministar saobraćaja Osman Nurković, neposredno po stupanju na tu funkciju, potpisao ugovor krajem 2016. godine. Čitav posao, ugovoren po FIDIC pravilima, dogovoren je dok je ministar saobraćaja bio funkcioner Socijaldemokrata Ivan Brajović.

Posao se finansira iz kredita Evropske banke za obnovu i razvoj, sa kojom je zaključeno nekoliko odvojenih kreditnih ugovora, a ASP će početkom predstojeće sedmice dostaviti SDT-u navode dobijene od zviždača da su tokom ugovaranja prvog kredita predstavnici bankarske institucije i konsultanti predlagali da se izvođačkim ugovorom jasno precizira takozvana klizna skala.

Klizna skala je prilagođavanje cijena zbog promjene u troškovima i podrazumijeva utvrđivanje novih indeksa, a upravo je to jedan od mehanizama, čije precizno neugovaranje dovodi do rasta prvobitno ugovorenih cijena. Poznato je da je već došlo do uvećanja cijene ove investicije primjenom klizne skale i da je potpisan najmanje jedan višemilionski aneks po tom osnovu.

Stoga SDT u istrazi ovog kontroverznog posla treba da se posebno pozabavi ugovorima o kreditu i prikupi saznanja predstavnika banaka i konsultanata uključenih u ugovaranje kreditnih i izvođačkih aranžmana, uz ostala neophodna vještačenja od pravne i ekonomske struke.

Međutim, klizna skala nije jedina sporna stvar kod ovog posla, već SDT treba posebno da se pozabavi pitanjem plansko/građevinskog projekta, na bazi kojeg je zaključen čitav posao, odnosno da li je geološko stanje terena bilo kvalitetno potvrđeno takvim projektom i da li se (i zašto) u posao ušlo bez kvalitetno utvrđenog stanja na terenu.

Ideja o probijanju Bjelasice je stara decenijama, ali se nijedna socijalistička vlast nije usudila da uđe u takav projekat, upravo zbog nedovoljne istraženosti i nepoznatosti terena.

SDT treba da utvrdi i zašto je dozvoljeno da se u trup tog državnog puta ugrađuju cijevi za male hidroelektrane (mHE) u Beranama, koje gradi firma „Hidroenergija Montenegro”, koja je bila vlasnički povezana sa podgoričkom građevinskom kompanijom Bemaks, a koju manjinski premijer Dritan Abazović (i lica povezana sa njom) u poslednje vrijeme optužuje za nelegalne radnje u vezi sa eksploatacijom šljunka i nabavkom cigareta, koje su zaplijenjene u Luci Bar.

S tim u vezi, SDT treba da utvrdi kako je baš Bemaks dobio podizvođački ugovor sa „Euro asfaltom“ na probijanju tunela kroz Bjelasicu i da li je državni posao iskorišten za privatnu investiciju mHE, koliko je to uticalo na stabilnost puta koji se gradi (zbog ugradnje dodatnih cijevi u njegov trup za male hidroelekrane), odnosno da li je ugradnja cijevi za privatnu investiciju bila projektovana građevinskim projektom, i koliko je šteta za poreske obveznike po tom osnovu.

Podaci u posjedu ASP-a otkrivaju da je upravo Bemaks sa kineskom China Road and Bridge Corporation učestvovao na tenderu za dobijanje ovog građevinskog posla, koji je na kraju dobio sarajevski „Euro Asfaltu“, a onda se Bemaks pojavio kao njegov podizvođač.

Tender je proveden tokom 2016., radovi su počeli maja 2017., a nijesu završeni već sedam godina, zbog čega se investicija u javnosti već slikovito hiperboliše kao „građenje Skadra na Bojani“.

ASP ukazuje da brojna iskustva pokazuju da se traljavo ugovoreni poslovi obiju o državnu kasu, a velike su sumnje da se iza „traljavosti“ često sakrije nečiji privatni interes, korupcija i ogromno bogaćenje na račun poreskih obveznika.

Akcija za socijalnu pravdu