Predloženim novim zakonom o šumama, koji se nalazi u skupštinskoj proceduri, planirano je osnivanje još jednog državnog preduzeća, a upitno je da li je to uopšte racionalno i da li će dati efekta. I dalje izostaje potpuna usklađenost ovog propisa sa evropskim zakonodavstvom, koje se opet odlaže unedogled. S druge strane, procjene su da je država izgubila milijarde zbog uništavanja šumskih kompleksa.

U odgovoru na pitanje da li je racionalno osnivanje još jednog preduzeća u vezi sa gazdovanjem šumama i hoće li to doprinijeti boljem očuvanju šuma, iz Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede za “Dan” kažu da sve do sada urađene analize i studije koje je radio taj resor pokazuju da budžet Crne Gore trpi štete od sadašnjeg načina korišćenja šuma, koje su iskazane u stotinama miliona eura.

“U javnosti se čak čuje da se ukupne štete iskazuju i u milijardama eura. Dakle, apsurdno je postavljati pitanje racionalnosti osnivanja državnog preduzeća koje će zaustaviti navedene štete, samostalno se finansirati i pored toga izdvajati još 20 odsto prihoda u državni budžet. Doprinos boljem očuvanju šuma je neupitan, jer će državno preduzeće iz prihoda koje će ostvarivati za biološku reprodukciju šuma izdvajati 0,7 miliona eura, dok je u ovoj godini budžet Uprave za gazdovanje šumama i lovištima za uzgoj i zaštitu šuma 0,3 miliona eura”, ističu iz ministarstva.

Iz tog resora navode da nije tačna konstatacija da je predlog zakona o šumama neusklađen sa evropskim zakonodavstvom.

“Komunikacija sa Evropskom komisijom trajala je tri mjeseca i sve njihove sugestije su ispoštovane u tekstu zakona. Razlog koji dovodi do spekulacija na tu temu je primjena nove Uredbe EU o deforestaciji šuma, koja počinje da važi od 30. decembra 2024. godine. U komunikaciji sa Evropskom komisijom, Crna Gora se odredila da do kraja 2025. izradi novi zakon, zakon o prometu drveta i proizvoda od drveta, što za Evropsku komisiju nije sporno. Na kraju krajeva, isti pristup tom zakonodavnom aktu imaju i Slovenija, Hrvatska i Srbija”, tvrde.

– Prethodni sistem gazdovanja šumama donio je ovoj zemlji gubitke prirodnih resursa, ali i ekonomske gubitke, dok su benefiti bili na strani pojedinaca. Predloženi model gazdovanja šumama kroz uspostavljanje novog državnog preduzeća može biti način za rješavanje dijela problema koji su prepoznati u ovoj oblasti. Iako se dugo govori o tom preduzeću, i dalje postoje otvorena pitanja koja se moraju usaglasiti u što kraćem roku kako bi se stvorile adekvatne pretpostavke za osnivanje tog preduzeća i njegovo funkcionalno djelovanje.

Izvršna direktorka NVO Grin houm Azra Vuković naglašava da je činjenica da je Crnoj Gori u oblasti šumarstva potrebna reforma, i to je ono sa čime su sve zainteresovane strane saglasne.

Vuković je kazala da ono što nas zabrinjava jeste činjenica da se o ovom procesu veoma dugo govori, ali se nije značajno odmaklo u pravcu realizacije. Samim tim, problemi o kojima se govori kada je riječ o gazdovanju šumama i dalje su prisutni, o čemu svjedoče svakodnevne informacije o nelegalnim aktivnostima u šumama širom Crne Gore.

“Ono što dodatno zabrinjava jeste to što ne postoji jasna strategija za rješavanje ovih pitanja, već često čujemo oprečne stavove o tome kako dalje treba djelovati kada je riječ o ovoj oblasti. Takođe, aktivnosti u oblasti suzbijanja nelegalnih aktivnosti u šumama najčešće se svode na promociju aktivnosti koje su rezultat djelovanja pojedinaca a ne suštinskih rezultata u borbi protiv nelegalnih aktivnosti u ovoj oblasti”, smatra Vuković.

Milica Krgović

Ovaj tekst kreiran je kroz projekat “Kvalitetnijim zakonima za bolju zaštitu životne sredine” koji realizuje Akcija za socijalnu pravdu. Projekat je podržan od strane NVO Centar za zaštitu i proučavanje ptica Crne Gore (CZIP), NVO Sjeverna zemlja, NVO Društvo mladih ekologa Nikšić (DMEN) i NVO Green Home, u okviru projekta „Osnaživanje učešća civilnog društva u oblasti životne sredine u procesu pristupanja EU (4E)“ koji finansira Evropska unija, a kofinansira Ministarstvo javne uprave, digitalnog društva i medija.

Sadržaj ovog teksta isključiva je odgovornost Akcije za socijalnu pravdu i ne odražava nužno stavove NVO CZIP, NVO Sjeverne zemlje, NVO DMEN, NVO Green Homa-a, Evropske unije ili Ministarstva javne uprave, digitalnog društva i medija.

Napomena: Ovaj tekst je objavljen u novini Dan i na portalu Dan i može se pronaći na linku: https://www.dan.co.me/vijesti/drustvo/crna-gora-gubi-milijarde-drzava-kaska-u-zastiti-suma-5241397