Bivša vlada Duška Markovića omogućila je u vrijeme svog tehničkog mandata izmjenu koncesionog ugovora za eksploataciju rude crvenih boksita u Nikšiću tako da je koncesionaru, odnosno Konzorcijumu „Uniprom“ i „Uniprom metali“, koje su u vlasništvu Veselina Pejovića, omogućena promjena vlasničkog udjela u tim firmama bez prethodne saglasnosti vlade.

Prema koncesionom aktu iz 2015. godine, koji je tada bio pripremljen za sprovođenje javnog tendera, vrijednost proizvodnje na četiri rudarska kopa u periodu od 27 godina, na koliko je data koncesija, je 187 miliona eura. U međuvremenu su odobrena proširenja koncesionog područja, pa je realno pretpostaviti da je ukupna vrijednost proizvodnje veća.

Ugovor o koncesiji za eksploataciju crvenih boksita na četiri ležišta u Opštini Nikšić je krajem septembra 2015. zaključen sa poljskom firmom Onico iz Varšave, koja se pojavila na tenderu, ali je ona za manje od mjesec i po, a uz saglasnost tadašnje vlade, prenijela ugovor na Konzorcijum „Uniprom“ i „Uniprom Metali“.

Koncesioni ugovor je više puta aneksiran, a u tehničkom mandatu bivše vlade Duška Markovića je on dva puta izmijenjen i to na način da koncesionar, odnosno Konzorcijum „Uniprom“ i „Uniprom metali“ može bez saglasnosti vlade da promijeni vlasništvo i prenese vlasnički udio na drugo fizičko ili pravno lice.

Prvobitno zaključenim ugovorom bilo je definisano da koncesionar ugovor ne može prenijeti na drugo privredno društvo bez prethodne saglasnosti koncedenta, tj vlade, ali i da istovremeno vlasnički udio u privrednom društvu može prenijeti na drugo fizičko ili pravno lice samo uz prethodnu saglasnost vlade.

Takođe je bilo propisano da prenošenje vlasničkog udjela nad koncesionarom bez saglasnosti vlade predstavlja razlog za raskid ugovora dostavljanjem obavještenja o raskidu, a bez davanja roka za otklanjanje povrede ugovora.

Aneksom zaključenim 24. septembra 2020. godine, odnosno neposredno nakon pada bivše vlasti Demokratske partije socijalista, promijenjena je ova ugovorna odredba, tako da koncesionar može prenijeti vlasnički udio na drugo privredno društvo bez saglasnosti vlade. Već 12. oktobra 2020. godine je potpisan novi aneks, kojim su izbrisane odredbe da se ugovor može raskinuti ako koncesionar izvrši prenos vlasničkog udjela bez prethodne saglasnosti vlade.

Ugovorna odredba je promijenjena na način da je samo za prenos koncesionog ugovora potrebna prethodna saglasnost vlade, ali do danas nije poznato zašto su izbrisane odredbe da se ta saglasnost zahtijeva i kod promjene vlasničkog udjela kod koncesionara.

Prema podacima Akcije za socijalnu pravdu (ASP), dobijenim od zvaničnih organa, od zaključenja koncesionog ugovora bilo je nekoliko prenošenja vlasničkog udjela između članova porodice Pejović u „Unipromu“, kao vodećem članu Konzorcijuma.

ASP je danas zatražila od vladinih institucija informacije da li i kakve posledice na koncesioni aranžman ima sudski spor u Izraelu protiv Majkla Dejvida Grinfilda, sa kojim je poslovao vlasnik „Uniproma“ Veselin Pejović i za kojeg mediji navode da je sudski obavezan da plati višemilionske iznose, koje je primio u poslovnim operacijama sa izraelskim partnerom.

ASP takođe traži i informacije da li su vladine institucije, u svijetlu čitavog slučaja o kojem su mediji izvještavali, postavile pitanje dalje podobnosti koncesionara da ima ovu koncesiju i opravdanosti upravljanja koncesionim ugovorom, posebno imajući u vidu težinu optužbi koje se prenose u medijima u vezi sa predmetnim sporom.

Prema dijelu finansijske dokumentacije „Uniproma“ i „Uniprom metala“, a koja je u posjedu ASP-a, u najmanje dvije godine su sa Grinfildom i EGFE iz Mađarske (povezana sa Grinfildom) prikazani tokovi novca od najmanje 6,6 miliona.

Prema ranijim objavama medija, u tužbi pred sudom u Izraelu je navedeno da je Grinfild u decembru 2020. godine kupio od Pejovića za 3,9 miliona eura 50 odsto udjela kompanije “Uniprom metali”, a naveden je niži fiktivni iznos da bi se izbjeglo plaćanje većeg poreza na transakciju, a taj ugovor je prikazivan investitorima da bi ulagali.

Međutim, prema navodima iz medija, radilo se o fiktivnom ugovoru, a stvarni ugovor je bio da će Grinfild platiti Pejoviću ukupno 25 miliona eura u periodu od pet godina, “pri čemu je Grinfild zapravo platio (iz novca stečenim prevarom) prvih pet miliona eura”, a dodatni iznosi su trebalo da budu plaćeni iz dobiti “Uniprom metala”.

Akcija za socijalnu pravdu

Napomena: Fotografija je preuzeta sa sajta Nikšićka Župa