Za punih šest godina, odnosno od marta 2015. godine, kada je zvanično počela izgradnja dionice autoputa Smokovac Mateševo, pa do maja ove godine, oslobađanja od dažbina na tom projektu dostigla su iznos od 257,2 miliona eura, pokazuju podaci Akcije za socijalnu pravdu (ASP).

Ova suma nije konačna, jer se odnosi samo na poreska i carinska oslobođenja, ali ne i na oslobođene naknade po osnovu korišćenja kamena za ugradnju u dionicu autoputa. Koncesiona naknada za korišćenje kamena se ne plaća Državi Crnoj Gori, a do sada nije poznat tačan iznos koliko je po tom osnovu moglo da se prihoduje od gradnje dijela autoputa Smokovac Mateševo.

Oslobađanja od poreza na dodatu vrijednost (PDV) do kraja maja ove godine iznose 166,7 miliona eura. U prvoj polovini ove godine tempo oslobađanja PDV-a ukazuje na nešto intenzivniju aktivnost na završetku dionice, za razliku od prošle – covid godine, kada izvođač radova od avgusta, pa do kraja te godine, nije iskazivao oporezivi promet.

Oslobađanja od poreza i doprinosa na zarade stranih državljana kod glavnog izvođača radova, kineske kompanije China Road and Bridge Corporation (CRBC), do početka maja ove godine dostigla su iznos od najmanje 32,3 miliona eura.

Istovremeno, podaci u posjedu ASP-a pokazuju da povraćaj akciza na gorivo za CRBC i podizvođače, zaključno sa prvim kvartalom ove godine, iznosi preko 10,2 miliona eura.

Glavni izvođač i podizvođači, angažovani na projektu, imaju pravo na povraćaj dijela akciza na gorivo, pa je najviše – oko 6,5 miliona vraćeno CRBC-u, Bemaxu oko 2,2 miliona, Cijevni Komerc 907 hiljada, Montenegro Petrolu 680 hiljada, Ramelu 2,9 hiljada, Kodaru hiljadu eura.

Oslobađanja plaćanja carine i PDV-a pri uvozu u međuvremenu nijesu uvećavana i ona od ranije iznose preko 48 miliona eura. Najveći dio ove vrste oslobađanja bio je na početku realizacije projekta ka Mateševu, koja je u javnosti odavno dobila obrise kontroverzne i ekonomski neisplative investicije.

Dionica Smokovac Mateševo je duga oko 42 kilometra, a ugovor o izgradnji zaključen je na 809 miliona eura. Završetak izgradnje kasni pune dvije godine, što povećava ukupne troškove investicije, koji će, zajedno sa naknadno ugovorenim radovima, premašiti milijardu eura. To će dionicu crnogorskog autoputa uvrstiti među najskupljim u Evropi.

Završetak izgradnje se očekuje na jesen ove godine, ali je to teško očekivati, a posebno imajući u vidu dinamiku do sada povučenog iznosa kineskog kredita i budžetske projekcije o isplatama, koje su predviđene ne samo u ovoj, već i u narednoj godini.

NVO Akcija za socijalnu pravdu